1. Krok ku zjednoczeniu europejskiego kontynentu

Przyjęcie krajów środkowej i wschodniej Europy do Unii Europejskiej jest szansą i wyzwaniem dla dokonania pierwszego w historii przyjaznego i dobrowolnego zjednoczenia Europy.

Chodzi w tym procesie o wiele więcej aniżeli tylko o zwiększenie liczby członków dotychczasowej Unii i rozszerzenie zastosowań jej wytycznych i instrumentów. Połączenie piętnastu zachodnioeuropejskich z dwunastoma (później ewentualnie także piętnastoma lub więcej) środkowo- i wschodnioeuropejskimi państwami w Unii Europejskiej jest znaczącym krokiem ku zjednoczeniu kontynentu europejskiego. Otwiera ono szansę na przyjacielską, otwartą i demokratyczną, ale także na socjalną i ekologiczną Europę na początku XXI wieku.

2. Europejski demokratyczny model socjalny i gospodarczy jako wybór wobec neoliberalizmu

Każda przyszłościowo użyteczna gospodarka potrzebuje warunków politycznych, które umożliwią kompromis różnych interesów i zapewnią społeczeństwu [właściwe] socjalne, zdrowotne i ekologiczne warunki. Dotychczasowy faktyczny ustrój Unii Europejskiej jest nastawiony na czysto ekonomiczne cele i interesy, do czego ogranicza się unia gospodarcza i walutowa, ponieważ państwa członkowskie Unii nie są wyposażone w wykonawcze kompetencje polityczne. Wynikiem tego jest jednostronna w ekonomicznym aspekcie wdrożona polityka neoliberalna Unii Europejskiej, przez którą siłą ponadnarodowych przedsiębiorstw i przez dyktat zglobalizowanego kapitału finansowego europejski system gospodarczy — funkcjonujący system socjalny, nieznaczne bezrobocie oraz bezpieczeństwo zdrowotne i środowiskowe — będzie nasilająco się erodowany.

Konferencja Prezesów NaturFreunde Internationale ostrzega przed tym, by nie prowadzić tworzenia większej Europy przez zwyczajne, jednostronne stanowienie Unii Europejskiej. Mówiąc wprost, słabsze ekonomiki państw środkowo- i wschodnioeuropejskich byłyby przez politykę neoliberalną szczególnie zagrożone.

Celem europejskiego zjednoczenia nie mogło być tylko ustanowienie unii wolnego handlu i zredukowanie wielkiego rynku. Europa musi zastąpić panujący dziś model neoliberalnej globalizacji europejskim modelem socjalnej demokracji, co przeprowadzi pod prymatem polityki interesów socjalnych, jak również kultury i wykształcenia przeciwko jednostronnym interesom posiadaczy kapitałów. Punktami zasadniczymi są: pełne zatrudnienie, sprawiedliwy podział (m.in. przez jednolite opodatkowanie wygranych i ruchów kapitałowych), uznanie podstawowych praw socjalnych i rozbudowa usług publicznych dla ogólnego dobra. Ten europejski model socjalny jest równocześnie także czynnikiem powodzenia dla europejskiej gospodarki.

3. Europa, rozwój równoważony i globalna odpowiedzialność

Równoważenie jest dla Naturfreunde nową koncepcją postępu, która kształtuje rozwój gospodarczo-techniczny w sposób socjalny i ekologiczny. Rozwój równoważony jest zakotwiczony w podstawowych wartościach sprawiedliwości i solidarności oraz wzmacnia je w odniesieniu do globalnej odpowiedzialności i rozszerza się w odniesieniu do praw przyszłych pokoleń. Wychodzi stąd on szeroko ponad politykę [tylko] środowiskową i rozwoju. Równoważenie stawia w centrum [uwagi] przede wszystkim uczestnictwo i ekologiczną modernizację gospodarki i społeczeństwa. Jest to więc przeciwstawny model wobec czysto ekonomicznej, neoliberalnej globalizacji, która podporządkowuje sprawy socjalne i ekologiczne „wartości akcjonarskiej”.

Naturfreunde pragnie Europy, która cele gospodarczej siły sprawczej, socjalnej sprawiedliwości i ekologicznej zgodności spełnia równoważnie i odgrywa aktywną rolę w wewnątrzświatowej polityce. Z tego to [powodu] Europa może być motorem równoważonego rozwoju dla świata.

Stąd więc Unia Europejska potrzebuje „Europejskiej Strategii Rozwoju Równoważonego”, która powinna być przyjęta w 2002 r. podczas światowego szczytu „10 lat po Rio” dla wszystkich obecnych i przyszłych państw członkowskich. Ta strategia rozwoju równoważonego musi także uwzględnić negatywne oddziaływanie w wymiarze globalnym na modele europejskiej gospodarki i życia, które powiększają powiązania Europy na płaszczyźnie globalnej w ramach międzynarodowych przedsiębiorstw, gremiów i instytucji (WTO, OECD, CSD, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy). Europa musi stąd wnieść rozstrzygający przyczynek, który zapewni rozwój równoważony szeroko w świecie przez minimalne standardy socjalne i ekologiczne i przy tym wesprze kraje Trzeciego Świata we wzmocnieniu finansowym. Tak oto Europa może sprawić, by nowe stulecie nabrało socjalnego, sprawiedliwego, przyjaznego i ekologicznego oblicza.

4. Federacyjna, demokratyczna Europa

Dla owocnego ukształtowania procesu europejskiego jednoczenia Europa potrzebuje własnego ustroju i reformy instytucji. Potrzebujemy suwerennego parlamentu, który będzie posiadał pełną władzę legislacyjną, drugiej izby, która reprezentowałaby kraje członkowskie, oraz rządu europejskiego, który byłby przez parlament powoływany i obowiązkowo rozliczany. Ponadto musi być wzmocniony — przez bezpośrednie wybory — współudział obywateli, szczególnie przez zapewnienie [głosu] pozarządowych organizacji obywatelskich. Dlatego Naturfreunde popiera natychmiastowe przyjęcie przez Unię Europejską Konwencji z Arhus, ale także przez przyszłe kraje wstępujące.

W obecnym procesie negocjacji akcesyjnych do Unii Europejskiej przejawiają się nacjonalistyczno-egoistyczne postawy niektórych państw członkowskich — np. długie, przewlekłe zwłoki, [chęć] uzyskania wysokiego wkładu na fundusze unijne — na pierwszym planie. Jest to wstydliwe, niesprawiedliwe i niezrozumiałe, zwłaszcza że większość krajów Unii Europejskiej uzyskuje dzięki handlowi z nowymi krajami członkowskimi duże korzyści. Najmniejsza nawet otwartość na solidarność, wartość i gotowość do dzielenia się są ważnymi podstawami dla pomyślnego jednoczenia Europy.

Poza tym, błędny rozwój dotychczasowej europejskiej polityki rolnej, strukturalnej i komunikacyjnej nie powinien być kontynuowany dla kandydatów członkowskich w formie „Acquis Communitaire”. Proces wstępowania stanowi jednorazową szansę skorygowania w europejskiej polityce tej błędnej koncepcji. Dotychczasowe zalety kandydatów członkowskich — jak na przykład funkcjonująca przestrzeń rolnicza, wysoka różnorodność biologiczna i duży udział transportu publicznego — muszą być utrzymane także w przyszłości.

5. Aktualne wyzwania w zakresie turystyki i środowiska

Europa potrzebuje szerokiej ekologicznie reformy systemu podatkowego, która doprowadzi do przesunięcia dochodów podatkowych z czynnika pracy na czynnik użytkowania zasobów. Równocześnie muszą być wprowadzone systemy finansowe, które koszty zewnętrzne (np. zdrowia i środowiska) zinternalizują (np. w zakresie komunikacji).

Musi być wprowadzona likwidacja subwencji [przedsięwzięć] szkodzących środowisku. Musi być wspierane pozyskiwanie energii odnawialnej, ponieważ ona także stanowi szansę dla przyszłego wzrostu gospodarczego.

Europa potrzebuje zrównoważonej strategii turystycznej dla zmniejszenia obciążenia [środowiska] przez transport turystyczny, dla obrony granic obciążeń [zanieczyszczeniami] w krajach przyjmujących i dla zachowania dla turystyki atrakcyjnych wartości kulturowych i przyrodniczych w Europie.

Pilnie jest potrzebna regionalizacja gospodarki, zwłaszcza w zakresie rolnictwa, przez kształtowanie dochodów z komunikacji i powstawanie miejsc pracy w rolniczej przestrzeni.

Popieramy powiększanie i uzyskanie ciągłej, niedostatecznie nienaruszonej przestrzeni przyrodniczej w Europie poprzez rozbudowę systemu ochronnego „Natura — 2000”.

6. Naturfreunde w nowej Europie

W ostatnich latach Naturfreunde Internationale mogło w swoje szeregi przyjąć związki z Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji i Węgier, razem 160 000 członków. Traktujemy to jako szczególną odpowiedzialność wspomagać te związki w ramach procesu jednoczeniowego. Ustanawiamy stąd Fundusz Solidarnościowy, który przeznaczamy dla realizacji projektów i przedsięwzięć kształcących w tych krajach. Będziemy w szczególności wspierać sprawy tych krajów wobec instytucji europejskich. Demokratyczny sektor wykwalifikowanych i kompetentnych organizacji obywatelskich stanowi dla nas istotny warunek dla procesu europejskiego jednoczenia.

Tłumaczenie: Krzysztof R. Mazurski

O NaturFreunde Internationale: http://www.nfi.at