Nagroda Literacka im. Władysława Krygowskiego

Ustanowiona w 1999 r. mocą uchwały Prezydium Zarządu Głównego PTTK i z jego upoważnienia przyznawana przez Komitet Redakcyjny "Wierchów" Nagroda Literacka im. Władysława Krygowskiego, służąc utrwaleniu pamięci o tym wybitnym człowieku gór i świetnym pisarzu, w intencjach jej inicjatorów honorować ma osoby szczególnie zasłużone dla kultury polskiej w związku z ich dokonaniami w dziedzinie literatury górskiej we wszystkich jej przejawach.

Mając zatem na uwadze, iż w 2001 r. upływa sześćdziesiąta rocznica urodzin autentycznego człowieka gór, znanego i cenionego pisarza, publicysty i krytyka literackiego, legitymującego się pięknymi w wielu górach dokonaniami taternika i alpinisty, przewodnika tatrzańskiego, ratownika górskiego i w latach 1972-1974 kierownika Grupy Tatrzańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, wieloletniego zarazem - od 1965 r. - współpracownika "Wierchów", autora wreszcie wielu książek, spośród których rozgłos i nieprzypadkowe uznanie zdobyły sobie takie dzieła, jak m.in. odważna i oryginalna powieść Hotel klasy Lux (1978), Studnia (1985), Komitet Redakcyjny "Wierchów" postanowił przyznać Nagrodę Literacką im. Władysława Krygowskiego za rok 2000 MICHAŁOWI JAGIELLE.

Wiceprezes ZG PTTK Marek Staffa z laureatem nagrody Michałem Jagiełłą

Jest to uznanie dla wysokiej rangi Jego dokonań literackich, wchodzących do klasyki współczesnej polskiej literatury o górach i przekonanie, że dobrze zasłużył się sprawie ukazania kulturowej roli gór polskich. Liczne zaś Jego solidne i uczciwe działania i poczynania pięknie służyły wielkim sprawom kultury polskiej w okresie dla niej niezwykle trudnym. Michał Jagiełło dał się poznać także jako wybitny znawca roli gór w kulturze polskiej i trudno tu nie wspomnieć o takich Jego wybitnych dokonaniach, jak opracowanie - wespół z Jackiem Woźniakowskim - klasycznej antologii Tatry w poezji i sztuce polskiej (1975), jak przygotowanie cennej, ważnej i zredagowanej wręcz znakomicie edycji Listów o stylu zakopiańskim1892-1912 (1979), wcześniej zaś świetnego (wspólnie z Anną Micińską) wydania Żywota górala poczciwego Wojciecha Brzegi (1969). Wyliczenie to jednak nie jest rachunkiem pełnym, nie obejmuje bowiem niezwykle poważnych dokonań Michała Jagiełły w zakresie "tatrzańskiej literatury faktu", obejmujących między innymi kilkakrotną edycję pięknej, nawiązującej do tradycji najlepszej w tym zakresie klasyki polskiej, poczytnej i doskonale przez czytelniczą publiczność przyjętej, książki Wołanie w górach (1979, 1987, 1991, 1996, 1999) oraz znakomitego monograficznego dzieła: Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie w piśmiennictwie polskim (1999, 2000). Autor wykazał w nim znakomite kompetencje badacza w zakresie krytycznego wyzyskania ważnych źródeł i dzięki temu wniósł nowe cenne ustalenia także do wiedzy z zakresu antropotanatologii humanistycznej. Trzeba bowiem zaznaczyć, iż szeroko pojęta refleksja kulturoznawcza w niemałym stopniu stanowi o wartości badawczego warsztatu Michała Jagiełły i choć takie Jego studia i monografie, jak "Tygodnik Powszechny" i komunizm (1988), Trwałość i zmiana (1993), przede wszystkim zaś może Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych (1995, 2000) do Jego dorobku góroznawczego nie należą, to jednak stanowią jedną z istotnych podstaw do Jego chwały jako badacza i znawcy kultury.

Jako pisarz górski Michał Jagiełło jest w czytelniczej świadomości obecny od dawna za sprawą najpierw znakomitej Obsesji (1978), potem kilku innych dzieł, pomiędzy którymi choćby na wspomnienie zasługują tu zbiory opowiadań Świetlista obręcz (1979), Obsesja i inne góry (1994), dalej intrygująca "powieść z kluczem" Hotel klasy Lux (1978), powieści Bez oddechu (1981) i Studnia (1985), wreszcie zaś oryginalny, nowatorski formalnie i wprowadzający polską literaturę współczesną o górach na nowe zupełnie drogi swoisty tryptyk: Trójkątna turnia (1996), Za granią grań (1998) oraz Jawnie i skrycie (2000). Okazał się tu Jagiełło nie tylko znakomitym stylistą, ale także mistrzem analizy psychologicznej, ukazał skomplikowane problemy współczesnego człowieka wtopionego w ukochane przez autora Tatry, postrzegane jednak tak w perspektywie stricte realistycznej, jak swoiście zmitologizowanej. Pisząc o człowieku w górach, tam się w nich gubiącym i odnajdującym, Jagiełło roztoczył szeroką refleksję humanistyczną o najważniejszych egzystencjalnych problemach naszych czasów, wynajdując dla nich oryginalną, ciekawą artystycznie, formę ekspresji, wnosząc do polskiej literatury o górach nowe, oryginalne jakości, tworzące nowe jej oblicze. Komitet Redakcyjny "Wierchów", przyznając Literacką Nagrodę im. Władysława Krygowskiego znakomitemu pisarzowi górskiemu Michałowi Jagielle w jubileuszową, sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, pamięta zarazem dobrze o tej ważnej życzliwości, jaką w swoim czasie okazał On w trudnych chwilach naszemu rocznikowi. Zaakcentowanie jednak tego momentu nie oznacza próby jakiegoś wypłacenia się Michałowi Jagielle za to, co zechciał illo tempore dla "Wierchów" uczynić. Jest to bowiem raczej wyrazem uznania dla Jego postawy człowieka gór i prawdziwego humanisty, umiejącego cenić wielkie wartości kultury.

Przedruk: "Wierchy" 2001