25-lecie kolarstwa w Częstochowskiem

Minęło ćwierćwiecze działalności Komisji Turystyki Kolarskiej szczebla wojewódzkiego w Częstochowie. Okres ten zamyka się wyszkoleniem prawie 150 przodowników turystyki kolarskiej i zweryfikowaniem 530 kolarskich odznak turystycznych KOT.

Wojewódzka Komisja Turystyki Kolarskiej PTTK w Częstochowie (po likwidacji w 1990 r. zarządów wojewódzkich przekształcona w funkcjonujący do dziś Zespół Turystyki Kolarskiej przy Regionalnym Ośrodku Programowym PTTK w Częstochowie) powstała 1 grudnia 1977 r., a w gronie jej założycieli byli m.in. Adam Kacperczyk, Helena Kazek, Władysław Niemczyk, Jadwiga Wąsikowska, Władysław Sokołowski, Zofia Paluchowska. Pierwszym przewodniczącym komisji był obecny jej kronikarz Adam Kacperczyk, a od 25 września 1979 r. do dzisiaj Marian Kotarski. W minionym ćwierćwieczu aktyw komisji wyszkolił 145 przodowników turystyki kolarskiej, z których aktualnie (przynajmniej w ogniwach organizacyjnych PTTK regionu częstochowskiego) aktywnie działa około 20. Referat weryfikacyjny przyznał 531 KOT w stopniach od brązowego do dużego srebrnego oraz 49 brązowych odznak permanentnego rajdu kolarskiego "Szlakami zamków w Polsce". Z upoważnienia właściwych komisji krajoznawczych zweryfikowano nadto prawie tysiąc popularnych i brązowych odznak "Znam województwo częstochowskie" oraz kilkaset odznak regionalnych "Miłośnik Jury". Aby statystyka obrazująca "wojewódzkie" kolarstwo w Częstochowskiem była pełna, należałoby podliczyć jeszcze KOT-y (brązowe, srebrne i złote) nadane przez referaty weryfikacyjne klubów i oddziałowych KTKol. PTTK w Kłobucku, Oleśnie, Lublińcu, Myszkowie oraz Częstochowie.

Komisja, przez skupionych w niej prezesów i opiekunów klubów PTTK, wysyłała swych reprezentantów na zloty kolarskie państw Europy Środkowej (I - w Rużinie CSRS, II - Leanyfalu na Węgrzech, III - w Drawnie w Polsce) oraz zachęcała do uczestniczenia w setkach rajdów, zlotów i biwaków. Rowerzyści z Częstochowskiego, Kłobuckiego, Lublinieckiego czy Myszkowskiego brali udział w centralnych zlotach turystów kolarzy i ogólnopolskich zlotach p.t. kol., a także organizowali własne, lokalne imprezy turystyczne, np. "Rajd Pamięci Narodowej", "Szlakami Żołnierzy Września 1939", "Rajd Ziemi Lublinieckiej", "Zdobywamy MOK". Co roku odbywały się obozy wędrowne po kraju i ziemiach państw ościennych. Efektem tych imprez jest nie tylko zagospodarowanie wolnego od nauki czasu dzieci i młodzieży, a może przede wszystkim, poznanie prawie wszystkich regionów kraju, zwiedzenie setek muzeów, rezerwatów przyrody, obiektów architektonicznych, zdobycie wielu odznak krajoznawczych i turystycznych. Dla przykładu podam, że w latach 1978-2001 rowerzyści skupieni w Klubie Osiedlowym PTTK "M-2" w Myszkowie podczas imprez klubowych zdobyli łącznie 1340 odznak PTTK różnych kategorii i stopni.

W 1990 r. na campingu PTTK "Aniołów" w Częstochowie członkowie komisji wraz z rowerzystami skupionymi w klubach "Viola" w Częstochowie, "M-2" w Myszkowie i "Oksza" w Kłobucku zorganizowali tygodniowy, XXXIX Centralny Zlot Turystów Kolarzy PTTK; przybyło nań sześciuset cyklistów, a w ich gronie wszyscy troje Honorowi Członkowie PTTK, będący jednocześnie przodownikami turystyki kolarskiej: Barbara Kaczmarek ze Szczecina, Ryszard Mielnik z Katowic i Tadeusz Zerych z Opola. Wtedy tez zainicjowano kultywowany po dziś zwyczaj, aby ta grupa rowerzystów była zwolniona z kosztów wpisowego na imprezy centralne. Otwarcia zlotu dokonali ówczesny wojewoda częstochowski Jerzy Guła i prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona.

Aktywność młodzieży i mobilność ich opiekunów, a może i łut szczęścia spowodowały, że kluby "Oksza" (kierowany przez Władysława Niemczyka, a później przez Wojciecha A. Woźniaka) oraz "M-2" kilkakrotnie zajmowały pierwsze miejsca w dorocznych konkursach KTKol. Zarządu Głównego PTTK na najlepsze w działalności programowej ogniwo turystyki kolarskiej. Zmiany administracyjne w kraju spowodowały, że Częstochowa utraciła status miasta wojewódzkiego. Olesno znalazło się w woj. opolskim, likwidacji uległy niektóre oddziały PTTK (m.in. w Myszkowie, Kłobucku), rozpadły się niektóre kluby, m.in. wspomniana już "Oksza" w Kłobucku, "Trybiki" w Złotym Potoku. W ich miejsce powstały w ostatnich latach nowe, m.in. "Ekstremum" przy Oddziale PTTK Huty "Częstochowa" i Szkolny Klub Turystyczny w gimnazjum w Przyrowie (ten ostatni ma za sobą wielodniowy obóz rowerowy szlakiem wojsk króla Władysława Jagiełły pod Grunwald). XV Zjazd Krajowy nie powołał okręgów PTTK, ale też nie nakazał likwidacji regionalnych ośrodków programowych, dzięki czemu rowerzyści szeroko rozumianej ziemi częstochowskiej - aczkolwiek uczestniczą w działaniach PTTK woj. śląskiego - nadal są skupieni w Zespole Turystyki Kolarskiej częstochowskiego ROP. Tutaj weryfikują odznaki, tu zdobywają informacje o imprezach centralnych, także stąd otrzymują PTTK-owski periodyk. Łatwiej bowiem mieszkańcom Przyrowa czy Kłobucka dotrzeć do podjasnogórskiego grodu niż telepać się parę godzin pociągiem do Katowic.

Warto wspomnieć, że 25-letnia działalność komisji znajduje swoje odzwierciedlenie w kilku tomach kroniki fotograficzno-opisowej, parokrotnie wyróżnianej na konkursach przez władze PTTK wszystkich szczebli.

Tekst i foto: Marian Kotarski

W Częstochowskiem powstaje coraz więcej znakowanych tras rowerowych

Odznaki turystyczne fascynują nie tylko dorosłych