VIII Ogólnopolska Giełda Piosenki Turystycznej
"Datajana 2001"

Organizacja Ogólnopolskich Giełd Piosenki Turystycznej jest zadaniem wymagającym ogromnej pracy wielu wolontariuszy. Klub Turystyczny "Datajana" i Stowarzyszenie Turystyczno-Kulturalne "Carpe Diem" organizują giełdy od kilkunastu lat. Najważniejsze jest zdobycie zaufania dzieci i młodzieży, aby odważyły się otworzyć szuflady, w których rosną wiersze i piosenki. Zapraszamy do zabawy niepełnosprawnych. Są autorami tekstów, muzyki, występują na scenie obok sprawnych kolegów i koleżanek. Odnoszą SUKCES! Namawiamy Was do organizowania podobnych integracyjnych przeglądów twórczości artystycznej wykorzystując bazę oddziałów PTTK.

Urodzinowe podziękowania

Spotkanie z piosenką turystyczną 27 i 28 października 2001 r. w Klubie Garnizonowym Domu Wojska Polskiego przy Al. Niepodległości dostarczyło wielu artystycznych wzruszeń. Honorowy patronat nad integracyjnym spotkaniem artystów sprawnych i niepełnosprawnych objął Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy Paweł Piskorski. Współorganizatorami imprezy byli: Stołeczny Klub Garnizonowy Domu Wojska Polskiego, Klub Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej oraz Fundacja "Forum Aktywnego Życia".

Imprezę adresowaliśmy do tych, którzy nieczęsto uczestniczą w imprezach kulturalnych, a jeszcze rzadziej występują na scenie. Na widowni każdego dnia giełdy bawiło się ok. 300 osób, w tym dzieci i młodzież niepełnosprawna z Warszawy i ośrodków rehabilitacyjnych pod Warszawą. Na koncert galowy przyjechały dzieci z kilku warszawskich domów dziecka. Dla studentów jednej z wyższych uczelni turystycznych giełda była okazją do zajęć praktycznych, zaprosił ich tam wykładowca, Waldemar Wandowicz, członek honorowy KT "Datajana".

Uczestnicy

W tej otwartej integracyjnej imprezie kulturalnej wystąpiło 68 uczestników (22 wykonawców: soliści, duety, zespoły), ponad 30% wśród nich to osoby niepełnosprawne. Najmłodszy z uczestników miał 6 lat, najstarszy... kilka razy więcej. Dzięki urokowi prowadzącej koncerty Basi Klejst młodzi wykonawcy wychodzili na scenę z mniejszą tremą. Najmłodszych uczestników giełdy reprezentował sekstet "Jarzębina" (Natoliński Ośrodek Kultury, Studio Piosenki Ludmiły Piechowskiej), Zespół Pieśni i Tańca "Przepióreczka" z Konstancina (Sz. Podst. nr 2 i Gimnazjum nr 2) oraz zespół "Ognisko" z Pieszyc w Górach Sowich. Działa on w ramach Środowiskowego Ogniska Wychowawczego prowadzonego przez koło TPD przy Szkole Podst. nr 4. W Piasecznie zaś zespołem "Remedium" przy Szkole Podstawowej nr 5 opiekuje się Agnieszka Rucińska. Dziewczęta kontynuują muzyczne zainteresowania piosenką turystyczną poprzedniego zespołu "Gryf", laureata poprzedniej giełdy.

Wyróżnienia wręcza Andrzej Gordon

Wystąpiły też solistki. W przygotowanie ich występu angażowali się członkowie rodziny, przyjaciele oraz koledzy z klasy. Jagodzie Winiarskiej (8 l.) akompaniował tata, który napisał dla niej piosenkę, Ewie Brzywczy (10 l., Sz. Podst. nr 6) akompaniowała Ewa Nowotarska, nauczycielka i autorka muzyki do prezentowanych piosenek. Tekst piosenki "Lato" układała cała klasa. To się nazywa współpraca! Kolejny raz przyjechali na giełdę Dorota Stejna z Ostrołęki (w duecie "Tu i tam" z Beatą Łempicką) oraz zakochany w Bieszczadach Henryk Jerzy Krawiec, nauczyciel matematyki w LO w Miliczu. Środowisko inwalidów wzroku reprezentowali: Robi Tramp (Henryk Karczewski) oraz duet "Biała Mewa" (Grzegorz Stricel i Marek Micuszek) z Fundacji "Żar" w Kozienicach przy PZN. Na co dzień pracują z dziecięcym zespołem parafialnym "Schola".

Prawdziwą furorę zrobił rozśpiewany, roztańczony zespół "Nadwiślańskie Nutki", którym od ośmiu lat opiekuje się Warszawskie Koło Pomocy Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym przy współpracy z Zespołem Szkół Specjalnych nr 5. Zespół kilkakrotnie uczestniczył w przeglądach twórczości artystycznej dzieci i młodzieży specjalnej troski w Łęcznej, Płocku, Nidzicy, w imprezach artystycznych w Warszawie, m. in. w Festiwalu Twórczości Niepełnosprawnych, "Radość tworzenia" i Koncercie Integracyjnym "Etiudy 2001". Marzeniem Małgorzaty Samotyja, uczennicy III klasy LO zawodowego w Zespole Szkół Specjalnych w Centrum Rehabilitacji im Mariana Weissa w Konstancinie jest zostać przedszkolanką. Prezentowane przez nią piosenki o górach Krystyny Godlewskiej-Zygiel niosły ze sobą tęsknotę za czasem spędzonym na górskich szlakach.

Ucztą dla ducha i ucha był występ zespołu "Na poczekaniu" w składzie: Piotr Wawer - ojciec i syn, Małgorzata Pijanowska, Edyta Janowska, Ola Janowska i Ola Skiba. Od lat śpiewają piosenki turystyczne. Zespół w tym składzie zawiązał się "na poczekaniu", tuż przed giełdą "Datajana '01". Jechaliśmy z nimi "Rzeźnią nr 5". Tak nazywany jest nocny pociąg z Warszawy do Zakopanego. A co się może podczas takiej podróży zdarzyć?!! Druga piosenka to kolejny turystyczny hit. Refren podchwyciły zaraz najmłodsze dzieciaki i już do końca giełdy można było słyszeć w różnych miejscach: "Daj kopa w laptopa i jedź..." "Jak tam na ulicy Moniuszki / Twój dom był, szczęście i smutki / I ta wierzba płacząca, nad strumieniem wierząca / że zawsze już będzie tak..." - śpiewała Katarzyna Okońska z Gryfic. Występ Kasi zakończył etap eliminacji konkursowych. Publiczność miała teraz okazję posłuchać piosenek turystycznych w wykonaniu niepełnosprawnych wykonawców: Grażyny Łapińskiej z Łap, laureatki kilku poprzednich Giełd Piosenki Turystycznej "Datajana" oraz Leszka Kopcia, dziennikarza radiowego, poety i piosenkarza z Wrocławia.

Wyróżnienia i życzenia
X lat Stowarzyższenia "Carpe Diem"

Drugi dzień giełdy rozpoczął się koncertem "Datajana z piosenką na szlaku". Członkowie KT "Datajana", przygotowani przez Danutę Murawską, przypomnieli piosenki śpiewane na rajdach i obozach oraz poprzednich giełdach. Kolejnym punktem programu było wręczenie wyróżnień "Zasłużony Działacz Kultury", przyznanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego działaczom Stowarzyszenia "Carpe Diem". Jako pierwsza na scenę wjechała na wózku Grażyna Łapińska. Wyróżnienie otrzymali: Barbara Sawczuk, Jerzy Omelczuk, Ireneusz Betlewicz i Dorota Szachewicz, która gorąco podziękowała za docenienie wkładu artystów niepełnosprawnych w tworzenie kultury polskiej, a ponadto Jadwiga Siedlecka, Tadeusz Siedlecki i Piotr Golla. "Wierzę, że te wyróżnienia będą dalszym motorem do działań." - powiedział Michał Stelmański, składając całej ósemce gratulacje.

Katarzyna Okońska z Gryfic

Teraz na scenę zaproszony został Andrzej Gordon, sekretarz generalny PTTK. Powiedział: "Bardzo się cieszę, że mogę być na tak serdecznej, wspaniałej imprezie, na której, mimo że nie ma ogniska, to tak jakby ono było. Każdy patrzy na tę osobę, która śpiewa i która rozdaje swoje płomienie. I każdy jest sam ze swoimi myślami, a jednocześnie wszyscy jesteśmy razem. Cieszę się, że w gronie PTTK jest taka grupa "Datajana", grupa serdeczna, która nie daje szczęścia tylko sobie, ale również innym. Jesteśmy z niej dumni w PTTK". Andrzej Gordon, który jest członkiem honorowym KT "Datajana", wręczył Złotą Honorową Odznakę PTTK Jadwidze Siedleckiej i Dariuszowi Nazarczykowi, a Srebrną - Beacie Birek. Złotą Odznakę "Zasłużony w Pracy PTTK wśród Młodzieży" otrzymali: Ewa Wandowicz, Iwona Kanabus i Robert Mazur, srebrną - Jacek Dutkowski, Jerzy Bołaszewski, Tomasz Harasimowicz i Waldemar Cypryniak. Dyplomy "Za zasługi w upowszechnianiu turystyki i krajoznawstwa" Andrzej Gordon wręczył Elżbiecie Rydel-Piskor-skiej, Elżbiecie Windyga-Groszyńskiej i Grzegorzowi Dzięciołowi.

Jagoda Winiarska

Symbolem współpracy Klubu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej ze Stowarzyszeniem "Carpe Diem" była statuetka lotnika, przekazana Beacie Birek, prezesowi Stowarzyszenia z okazji X lat działalności "Carpe Diem". Miłym akcentem były życzenia imieninowe dla Tadeusza Siedleckiego, twórcy giełd piosenki turystycznej "Datajana", złożone przez przyjaciół i wychowanków z Konstancina oraz członków "Carpe Diem". To on uparcie wierzył, że nawet w czasach kryzysu finansowego, jaki dotknął organizacje pozarządowe w 2001 r. znajdą się ludzie i instytucje, które zechcą wesprzeć finansowo to tak ważne dla środowiska spotkanie z piosenką turystyczną. Odśpiewane na stojąco "Sto lat" było skromnym wyrazem wdzięczności za to wszystko, czego dokonał dla niepełnosprawnej młodzieży.

Laureaci

Eliminacje rozgrywały się w kategorii solistów, piosenki dziecięcej, duetów, zespołów i piosenki integracyjnej. Jury w składzie: Leszek Kopeć (przewodniczący), Elżbieta Rydel-Piskorska, Dorota Szachewicz, Danuta Murawska, Grażyna Łapińska, Irena Podobas, Dariusz Nerkowski, brało pod uwagę piosenki autorskie, ich artystyczną wartość oraz wykonanie. Po dokładnej analizie tekstu, muzyki i interpretacji, co zajęło jury kilka godzin aż do późnej nocy, wyłoniono laureatów.

Grand Prix VIII OGPT "Datajana 01" otrzymał zespół "Na poczekaniu" z Warszawy, I miejsce w kategorii wykonawców - Katarzyna Okońska z Gryfic, I miejsce w kategorii wykonawców piosenki dziecięcej - Jagoda Winiarska, II miejsce - Ewa Brzywczy. Za najlepszy zespół jury uznało grupę "Remedium" z Piaseczna, za najlepszy duet - "Tu i tam" z Ostrołęki. W kategorii piosenki autorskiej przyznano I nagrodę za piosenkę "Twarz mieszczucha" (sł. Tomasz Łysiak, muz. Małgorzata Pijanowska i Piotr Wawer), II nagrodę Katarzynie Okońskiej ("Jak tam na ulicy Moniuszki"), a III - Dorocie Stejna. Za najciekawszy tekst uznano "Bo tylko w górach" Krystyny Godlewskiej-Zygiel.

Zespół "Remedium"

Jury nagrodziło ex equo za kompozycję: Ewę Nowotarską oraz Tadeusza Datajana. Za najciekawszą aranżację I nagrodę przyznano zespołowi "Na poczekaniu" za "Rzeźnię nr 5", a II nagrodę Tomaszowi Winiarskiemu. W kategorii piosenki integracyjnej nagrodę otrzymał zespół "Nadwiślańskie Nutki". Ponadto jury wyróżniło Małgorzatę Samotyję, Katarzynę Łezkę oraz Marzenę Bołaszewską. Publiczność swoimi głosami przyznała nagrodę Małgosi Samotyi.

Teraz laureaci jeszcze raz zaprezentowali piosenki, które zdobyły największe uznanie jury i publiczności. Towarzyszyły im brawa i wielkie wzruszenie. Wykonawcy, którzy zajęli pierwsze miejsca we wszystkich kategoriach otrzymali płaskorzeźby wykonane przez rzeźbiarza Wiesława Janasza. Każdemu z uczestników giełdy wręczono dyplom uczestnictwa. Fundatorami nagród byli: Prezydent m. st. Warszawy Paweł Piskorski, Urząd Dzielnicy Warszawa-Śródmieście, Urząd Dzielnicy Mokotów, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Marszałek Województwa Mazowieckiego, TVP, Zarząd Główny PTTK, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Polska Organizacja Turystyczna, Stowarzyszenie Wspierania Amatorskiej Twórczości w Wojskach Lotniczych, Klub Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, firma Panasonic Polska, Agencja Public Relations Art Media Sp. z o.o., KT "Datajana". Kilkaset sztuk plakietek dla wykonawców, organizatorów i uczestników giełdy wykonała bezpłatnie Agencja Reklamowa Kadło.

Koncert koncertem, a w brzuchach grało. Ci, którym grało najbardziej, udawali się na piąte piętro, aby tam wśród błogich zapachów zjeść pyszną zupę i drugie danie. Przez całe dwa dni trwania giełdy w kantynie Klubu Garnizonowego można było wypić kawę, herbatę lub zjeść coś gorącego.

Koncert Gwiazd

Jako pierwsza wystąpiła Kaja Paschalska. Zaśpiewała piosenki z debiutanckiego albumu. Najbardziej podobała się piosenka o przyjacielu, który jest "potrzebny od zaraz". Dla niektórych niecierpliwych koniec występu Kai był końcem giełdy, bo gdy zeszła ze sceny, połowa sali udała się za nią na korytarz po autograf.

A koncert się rozkręcał. Na scenie pojawiały się kolejne gwiazdy estrady. Najmłodszą z nich była maleńka córka Doroty Lanton, która razem z mamą tańczyła i śpiewała, chociaż ma dopiero niecałe dwa lata. Nastrojowe ballady, także z najnowszej płyty zaśpiewał Bogusław Nowicki. Piotr Kostka-Godecki zabrał nas w świat pieśni żeglarskich, a zespoły "Nic wielkiego" i "Krążek" w podróż po turystycznych bezdrożach, gdzie wiatr, słońce i plecak pełen nadziei, niezwykłych ludzi i wydarzeń. Leszek Kopeć śpiewał: "Jestem jak bezdomny ptak / który innym tylko gra / to jest mój życia haust / Lecz nadejdzie dzień / gdy do lotu zerwę się / kiedy wyrwę się jak ptak / i ulecę w gwiezdną dal / wstąpię na gwiezdny szlak/".

Odmienne w stylu były występy pań. Ludmiła Piechowska śpiewała romanse rosyjskie, a Małgorzata Wyrwicz standardy jazzowe po polsku i po angielsku.

Poza sceną...

Koncert gwiazd jest w swoim założeniu również formą warsztatów muzycznych. Najmłodsi wykonawcy porównują swoje piosenki z poziomem artystycznym znanych piosenkarzy, obserwują ich występy, otrzymują wskazówki podczas próbnych przesłuchań, uczą się, jak najlepiej przekazać to, co "w duszy im gra". Podczas VIII OGPT nad przebiegiem warsztatów czuwali Grażyna Łapińska, Piotr Golla i Danuta Murawska.

Uczestnicy przeglądu konkursowego zostali zakwaterowani w PTSM przy ul. Myśliwieckiej 9 w Warszawie, tuż przy parku w Łazienkach. Schronisko ma część pokoi dostosowanych do przyjmowania gości na wózkach inwalidzkich. Nad zdrowiem i bezpieczeństwem uczestników giełdy czuwał lekarz z prywatnego Pogotowia Ratunkowego FALK. Stowarzyszenie przygotowało wystawę fotograficzną ilustrującą dziesięć lat działalności "Carpe Diem". W punkcie informacyjnym czekały archiwalne numery "Mandragory" i książki wydane staraniem "Carpe Diem". Punkt informacji prasowej prowadziła Agencja Public Relations Art Media Sp. z o.o. Przed południem drugiego dnia giełdy młodzież sprawna i niepełnosprawna uczestniczyła w Rajdzie na Raty "Traktem Królewskim", zwiedzając autokarami zabytki Starówki Warszawskiej. Rajd prowadzili: Iwona Kanabus i Robert Mazur. Obsługę przewodnicką zapewniło bezpłatnie Biuro Przewodnickie Trakt, od wielu lat współpracujące z naszym stowarzyszeniem.

Na nich mogliśmy liczyć

W przygotowanie giełdy zaangażowanych było wiele instytucji i wolontariuszy, którym serdecznie za pomoc, czas i serce dziękujemy. Ich postawa i zaangażowanie przeczą dość powszechnym poglądom, że działalność społeczna to przeszłość.

Przykłady? Kierownik Stołecznego Klubu Garnizonowego Domu Wojska Polskiego, ppłk Antoni Zubelewicz udostępnił pomieszczenia klubowe oraz oddał do dyspozycji personel klubu. Oni zaś włożyli w to swoje serce. Serdeczne podziękowania składamy kierownikowi Klubu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, ppłk. Krzysztofowi Osiakowi. Pracownicy tego klubu zajęli się reżyserią (Ryszard Szaran), scenografią (Grzegorz Jodłowski), oprawą muzyczną (Piotr Golla), konferansjerką (Barbara Ewa Klejst, Anna Piskorz), nagłośnieniem i nagraniem na kasety video. Trzeba podkreślić wysoki profesjonalizm kadry, która już nie po raz pierwszy organizowała wspólnie z "Datajaną" imprezy turystyczne i kulturalne.

Spośród wielu osób, które pomagały zorganizować giełdę, na szczególne wyróżnienie zasługują członkowie i sympatycy "Carpe Diem": Jerzy Bołaszewski, a także Sylwester Krawczyk, Sylwester Matulka, Dorota Długaszek, Robert Mazur, Elżbieta Nazarczyk, Grzegorz Dzięcioł, Małgorzata Białek, Jola Siedlaczek i wielu innych wolontariuszy, których nie sposób tutaj wymienić. W pozyskaniu sponsorów pomagali nam radni Gminy Warszawa Centrum: Adam Ciesielski i Julita Stępniak, a także Daniel Marchlewski. Dzięki ich uporowi i autentycznemu zainteresowaniu atmosfera podczas giełdy była fantastyczna, a prawie nikt z wykonawców nie odjechał bez nagrody. Fundusze na organizację giełdy przekazali: Urząd Dzielnicy Mokotów, Mazowieckie Centrum Pomocy Społecznej, Fundacja Dzieciom "Zdążyć z Pomocą", Fundacja Forum Aktywnego Życia.

Głównym sponsorem giełdy był Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W sytuacji, gdy wielu sponsorów, wcześniej deklarujących pomoc, wycofało się z obietnic, dotacja przekazana przez PFRON pozwoliła na udział w imprezie zaproszonych twórców niepełnosprawnych i na pełną realizację zaplanowanego programu. Część funduszy wpłynęła także od firm i osób prywatnych. Telewizja Polska sprawowała nad giełdą opiekę medialną. Dzięki temu fragmenty giełdy i wywiady z wykonawcami i organizatorami pokazały: Teleexpress, Monitor Wiadomości, Polsat, WOT. Nie zabrakło TVP również wśród sponsorów - wykonawcy otrzymali nagrody rzeczowe i drobne gadżety reklamowe.

Wszystkim sponsorom, organizatorom i wykonawcom dziękujemy za wspaniałą atmosferę. Zachowamy w pamięci dwa świetliste dni, wypełnione radością, śpiewem i dobrymi emocjami. Przypominają je krótkie relacje zamieszczone w kilku pismach ogólnopolskich i lokalnych. O giełdzie informowały także stacje radiowe, m. in. Radio dla Ciebie, Radio BIS oraz regionalne rozgłośnie radiowe. Obszerną dwuczęściową relację nadał po zakończeniu giełdy Program III Polskiego Radia.

* * *

Podsumowując ósme ogólnopolskie spotkanie z piosenką turystyczną przypomnę prawdę oczywistą: - Prawdziwe hity piosenki turystycznej piszą sprawni i niepełnosprawni. Wśród wykonawców jest wielu utalentowanych młodych ludzi. Być może właśnie takie imprezy otworzą przed nimi świat artystycznych przeżyć i sukcesów? Odkrywanie talentów należy do wychowawców, opiekunów i rodziców oraz do organizacji pozarządowych, takich jak "Carpe Diem" i PTTK. Wierzę w to, że wśród czytelników "Gościńca PTTK" są ludzie, którzy pomagają rozwijać dzieciom i młodzieży, także niepełnosprawnej, ich artystyczną wrażliwość. Jeśli organizujecie w swoim środowisku podobne imprezy integracyjne, choćby na skalę małych społeczności lokalnych, napiszcie o nich do kwartalnika "Mandragora", który zajmuje się integracją w zakresie turystyki i kultury (01-864 Warszawa, Kochanowskiego 18/14, e-mail: mandrag@medianet.pl).

Tekst i foto: Jadwiga Siedlecka