...To co przeżywa się chodząc po pionowych jaskiniach nie odda żaden opis ani najlepiej nakręcony film... Jest to szansa na wspólną przygodę i niezapomniane wrażenia.

Grotołazi w PTTK

Litmanowa Jakinia. Słowacja. Kurs wspinaczkowy dla uczestników kursu taternictwa jaskiniowego fot. Anna Antkiewicz

Jaskinie tatrzańskie, podobnie jak większość jaskiń na świecie, są jaskiniami krasowymi. Woda nasycona dwutlenkiem węgla, krążąc w skałach rozpuszcza je tworząc coraz większe podziemne pustki. Jeśli taka pustka skalna jest osłonięta z trzech stron i mieści się w niej człowiek, to znaczy, że mamy do czynienia z jaskinią. Najbardziej trwałe jaskinie mamy w wapieniach. Tatrzańskie najsilniej rozwinęły się w plejstocenie. W okresach między zlodowaceniami topniejące lodowce górskie dostarczały takich ilości wody, że bez trudu mogło powstać wiele kilometrów korytarzy, pochylni i studzien. Powstawał "teren" pod przyszłą działalność grotołazów! Jaskinie, po których najczęściej chodzą grotołazi, mają przebieg pionowy. Są one trudne technicznie, a przejście ich wymaga dobrej znajomości technik linowych, praktyki i kondycji. Aby móc pokonywać jaskinie, czyli jak mówi się w środowisku grotołazów "chodzić po nich", trzeba ukończyć kurs taternictwa jaskiniowego.

Kurs taternictwa jaskiniowego trwa minimum 2 sezony (letni i zimowy) i składa się z kilku szkoleń oraz co najmniej dwóch obozów tatrzańskich (jeden letni, jeden zimowy). Po przejściu wymaganej ilości jaskiń pozostaje zdać egzamin na Kartę Taternika, która jest w naszym kraju dokumentem stwierdzającym posiadanie wymaganych kwalifikacji. Nie posiadając uprawnień, po jaskiniach pionowych poruszać się można tylko w ramach kursu i z instruktorem taternictwa jaskiniowego Polskiego Związku Alpinizmu.

Najgłębszą jaskinią w Tatrach jest Wielka Śnieżna-Litworowa o deniwelacji 814 m (-807, +7) i około 22 km długości. Posiada 5 otworów, dzięki czemu można realizować w niej różne warianty przejść o różnym stopniu trudności. Te najtrudniejsze wymagają bardzo sprawnego 6-7-osobowego zespołu, który jest w stanie, podczas jednego wejścia, powiesić i ściągnąć setki metrów lin. W Tatrach jest 13 jaskiń i systemów jaskiniowych o głębokości ponad 100 m. Tylko 8 z nich jest udostępniona przez TPN do ruchu taternickiego. Kiedy w swojej karierze grotołaza przejdzie się największe i najtrudniejsze tatrzańskie, to zaczyna się myśleć o eksploracji, czyli o odkrywaniu nowych jaskiń lub nowych korytarzy w już istniejących jaskiniach.

Ptasie, na obejściu posterunku wysuniętego (wrzesień 2000). Ptasia Studnia, partie sądeckie. Fot. Anna Antkowicz

Ptasia Studnia. Studnia Wscietoperzy. (czerwiec 2000, Jaskinia Ptasia)

Eksploracja to najprzyjemniejsza, ale i najtrudniejsza dziedzina taternictwa jaskiniowego. Podnieca ona faktem, że nikt nie jest w stanie do końca przewidzieć, czy to co przed chwilą odkryliśmy odsłoni się (czyli po naszemu: puści) setkami metrów korytarzy czy skończy za zakrętem zawaliskiem nie do przejścia. Podnieca tym, że jesteśmy pierwszymi ludźmi stąpającymi po nieznanych dotąd miejscach. Aby osiągnąć sukces w eksploracji, nie wystarczy mieć szczęście, żeby przejść trudną jaskinię, nie wystarczy chcieć. Potrzebny jest zespół ludzi, dużo sprzętu i pieniądze, czyli klub, bo w nim najlepiej realizować swoje jaskiniowe marzenia. W klubie nauczysz się, jak nie dać się jaskini, jak działać w zespole i współpracować z innymi. Tu znajdziesz sprzęt na realizację swoich pomysłów - skompletujesz zespół ze znanych ci ludzi. Tu wiesz na kogo możesz liczyć i w jakim stopniu.

W Polsce są 23 kluby zrzeszone w Polskim Związku Alpinizmu. Większość z nich ma osobowość prawną. Z tych klubów 7 zorganizowało swoją działalność przy PTTK. Są to: Krakowski Klub Taternictwa Jaskiniowego, Sądecki Klub Taternictwa Jaskiniowego, Sopocki Klub Taternictwa Jaskiniowego, Speleoklub Częstochowa, Speleoklub Gliwice, Speleoklub Olkusz i Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego. Najstarszy z nich to Speleoklub Częstochowa, który powstał już w 1956 r. Każdy z tych klubów wpisał się na stałe w historię taternictwa i alpinizmu jaskiniowego i każdy z nich prowadzi aktualnie działalność jaskiniową.

To co przeżywa się chodząc po pionowych jaskiniach nie odda żaden opis ani najlepiej nakręcony film. Jesteś aktywny, nie lubisz bezczynności, lubisz góry i nieznane - to przyjdź na kurs w najbliższym ci klubie. Jest to szansa i na wspólną przygodę i na niezapomniane wrażenia.

Anna Antkiewicz

Kluby taternictwa jaskiniowego PTTK:

• Krakowski Klub Taternictwa Jaskiniowego
  ul. Westerplatte 5, 31-543 Kraków
  www.kktj.prv.pl
• Sądecki Klub Taternictwa Jaskiniowego
  ul. Rynek 9, 33-300 Nowy Sącz
  www.sktj.republika.pl
• Sopocki Klub Taternictwa Jaskiniowego
  ul. Bohaterów Monte Casino 49/2, 81-767 Sopot
  www.epimenides.prv.pl
• Speleoklub Częstochowa
  Al. NMP 39/41, 42-200 Częstochowa
• Speleoklub Gliwice
  ul. Rynek 12, 44-100 Gliwice
• Speleoklub Olkusz
  ul. Rynek 20, 32-300 Olkusz
• Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego
  ul. Górnicza 7, 42-600 Tarnowskie Góry

Ptasia Studnia, Sala Słoneczka które ogrzało nasze kości na Kazanicy, odkryta w 2000 r przez członków SKTJ

Północy otwór Jaskini Czarnej (luty 2000). Fot. Józef Kołodziej