Zaproszenie na "Łuk Mużakowa"
turystyczne centrum Łużyc Wschodnich

W południowo-zachodniej części powiatu żarskiego i wschodniej części pogranicza saksońsko-brandenburskiego, podzielony Nysą Łużycką leży olbrzymi rogal powstały po trzeciorzędowym zlodowaceniu środkowopolskim, Łuk Mużakowski. To szczególny ciąg wyżyny moren czołowych i bocznych (wysokość do 190 m n.p.m.), z trzech stron otaczający pradolinę Nysy Łużyckiej.

Domek Angielski wg. XIX-wiecznej ryciny

Przeszło 100-metrowe różnice wysokości ukształtowały malownicze wzgórza, wąwozy, tarasy, doliny, przełomy rzek Nysy Łużyckiej, Skrody, Lanki, Chwaliszówki. Miasteczka i wsie ukryte są wśród północnej części Borów Dolnośląskich, bogatych tu w endemiczną florę i faunę (rezerwaty przyrody: "Nad Młyńską Strugą", "Wrzosiec", "Żurawie Bagno", "Uroczysko Węglińskie", ponad setka pomników przyrody i natury). Ziemia kryje wiele bogactw - węgiel brunatny, gliny, żwiry, ropę naftową, gaz ziemny (od połowy XIX w. Mużakowski Okręg Górniczo-Przemysłowy: ceramika, szklarstwo, włókiennictwo, drzewny). Niemal w każdej wiosce są średniowieczne kościoły, wiele grodzisk, zamków, dworków, zabytkowych parków. To część Łużyc (Łużyce Górne ze stolicą w Budziszynie, Łużyce Dolne z Chociebużem). Łużyczanie, od 1600 lat gospodarze tej ziemi, liczą dziś ok. 60 tys. osób i sami nazywają się "topniejącą bryłką lodu".

Ochrona wyjątkowych walorów kulturowych, przyrodniczych, geologicznych Łuku Mużakowskiego jest przyczyną powołania w dniu 27.09.2001 r. największego w Lubuskiem Parku Krajobrazowego "Łuk Mużakowa" o powierzchni 18,2 tys. ha - od Przewozu, przez Łęknicę, Żarki Wielkie, Trzebiel, Tuplice - po Brody. Sercem naszego parku jest XIX-wieczny rezerwat kulturowy, założony w 1815 r. przez księcia H. Pücklera, tysiąchektarowy Park Mużakowski (z zamkami, pałacami, pomarańczarniami, uzdrowiskiem, dziesiątkami obiektów architektury parkowej, setkami gatunków drzew i krzewów, w tym pomnikowych). W polskiej, większej części parku typu angielskiego od pięciu lat trwają intensywne prace konserwatorskie. Ogromna w tym zasługa wspólnej pracy młodych Polaków z Łęknicy i Niemców z Bad Muskau, którzy w ramach programu aktywizacji zawodowej bezrobotnych absolwentów najpierw uczą się języka sąsiada, sztuki parkowej, później wspólnie pracują naprzemiennie po polskiej i niemieckiej części Parku Mużakowskiego. Trwa procedura wpisywania parku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO (jedyna tej klasy atrakcja turystyczna województwa lubuskiego).

Nowy Zamek w Parku Mużakowskim

Mało znany jest fakt, że na Łuku znajduje się największe w Polsce pojezierze antropogeniczne - 110 jezior powstałych w wyniku działalności człowieka. Niemały jest udział żarskiego PTTK w odbudowie Parku Mużakowskiego i w powołaniu Parku Krajobrazowego "Łuk Mużakowa" - to jego działacze prowadzili pierwsze działania organizacyjne, współopracowywali programy i dokumentacje, wydali już trzy przewodniki turystyczne i informatory krajoznawcze, organizują liczne turystyczno-krajoznawcze imprezy (sejmiki krajoznawcze, turystyczne, seminaria polsko-niemieckie, sympozja ochrony przyrody, zloty kół i komisji, ogólnopolskie rajdy kolarskie, wystawy, konkursy i turnieje). Ochroną objęto także niemiecką część Łuku Mużakowskiego (kosztem 5 mld euro w latach 2001-2010 powstanie tam Geopark Muskauer Faltenbogen oraz centrum Turystyczne Kraina Księcia Pücklera - z olbrzymimi zbiornikami wodnymi).

W dniach 25-27 stycznia 2002 r. w tym raju turystycznym gościli wyśmienici turyści z oddziałów PTTK w Luboniu i Poznaniu, z Marianem Chudym prezesem Wielkopolskiej Korporacji PTTK, Eugeniuszem Kowalskim prezesem Oddziału PTTK w Luboniu, Grażyną Przybył członkiem Komisji Krajoznawczej ZG PTTK oraz 40 wytrawnymi ekspertami turystyki kwalifikowanej. Od dwóch lat oddziały PTTK w Luboniu k. Poznania i w Żarach prowadzą ożywioną serdeczną współpracę (Luboń uczestniczy na żarskich sejmikach krajoznawczych, jako wzorowy organizator CZAK 2000 - udziela pomocy przygotowawczej do CZAK Żary 2003; żaranie są gośćmi imprez jubileuszowych i krajoznawczych w Luboniu, w którym występowały też żarskie zespoły folklorystyczne: górali czadeckich "Dolina Nowego Sołońca" ze Złotnika i "Jarzębina" z Sieniawy Żarskiej.

Właśnie "Jarzębina" polskimi i ukraińskimi melodiami kresowymi wprowadziła w entuzjastyczny, biesiadny nastrój wielkopolskich i żarskich działaczy PTTK, po którym to występie wspólne posiedzenie zarządów oddziałów PTTK Lubonia, Poznania i Żar przebiegało w rodzinnej atmosferze, z planami na przyszłość, z wymianą materiałów krajoznawczych, pod ojcowską opieką Członka Honorowego PTTK, od dziesiątków lat dbającego o rozwój wielkopolskiego PTTK, członka władz krajowych PTTK - Mariana Chudego.

Józef Tarniowy