|
|
|||||||||||||
Kwartalnik
2/2001 ISSN 1642-0853 |
||||||||||||||
Wędrowanie i śpiewanie, czyli krótka historia giełd piosenki "Datajana" Można zacząć od tego, że "wojsko idzie -- wojsko śpiewa". O tym, że piosenka towarzyszy turyście na szlaku, wie każdy. Kulturoznawcy narzekają, że stajemy się społeczeństwem niemym, pamiętamy co najwyżej "Szła dzieweczka do laseczka". Każdy, kto organizował przegląd piosenki turystycznej, jest przekonany, że warto inwestować w "nawiedzonych" miłośników śpiewania. Dlaczego? BO TAM SIĘ RODZĄ TALENTY! Wie o tym każdy organizujący turystykę, tylko nie ci, którzy decydują o dofinansowaniu imprez turystycznych. Dla nich festiwale piosenki turystycznej ...nie są imprezą turystyczną. Czy mimo wszystko festiwale, takie jak giełda piosenki turystycznej "Datajana", mają przed sobą przyszłość? Wielka improwizacja
Datajańczycy wraz ze słuchaczami Centrum Kształcenia Inwalidów w Konstancinie zorganizowali imprezę, choć mieli więcej zapału niż zielonego pojęcia. Robili wszystko: obsługiwali bufet i aparaturę nagłaś- niającą, czuwali nad oświetleniem sali, pilnowali porządku, byli konferansjerami i prowadzili sklepik pamiątek turystycznych. Każdy uczestnik Giełdy otrzymał na powitanie kartę identyfikacyjną z miejscem na zdjęcie. Kto chciał, mógł powtórzyć swoje odbicie na klapie. Jeśli nie -- otrzymywał na miejscu karykaturę, którą zobowiązany był nosić w klapie do końca imprezy. A na scenie, tonącej w zwojach siatki maskującej, upiększonej papierowymi i szmacianymi kwiatkami, wśród dyndających obrazów i kabli uwijali się dyskretnie "fachowcy" od techniki. Roboty mieli sporo. Trzymali w dłoniach kable od nagłośnienia, które tylko wtedy działały, poprawiali łączenia, wykonane "domowym" sposobem, bo o porządnym sprzęcie można było jedynie marzyć. Dlatego z tej pierwszej amatorskiej Giełdy nie zachowały się żadne nagrania. W kategorii solistów i duetów pierwsze miejsca wyśpiewały Katarzyna Bolanowska i Agnieszka Sęk z Łodzi. Zdobyły również nagrodę publiczności za piosenkę "Biały żaglowiec". W kategorii zespołów nagrodę zdobył zespół "Akcent" z Wyszkowa -- Barbara i Marzena Kozon, Agata Piotrowska oraz ich nauczyciel matematyki -- Andrzej Sieńkowski. Prasa pisała: "<
Jubileusz "Datajany" Drugie ogólnopolskie spotkanie z piosenką zgromadziło w połowie września 1985 r. 350 osób w ramach obchodów V-lecia klubu "Datajana". Zwyciężyła piosenka "Ruszaj z nami na szlak" w wykonaniu zespołu "Bractwo Chodzikowe" z Giżycka, które zdobyło puchar prezesa "Datajany" oraz I nagrodę w kategorii piosenek autorskich. Nagrodę główną za repertuar, aranżację i wykonanie prezentowanych piosenek jury przyznało "Radomirowi". Pod tym pseudonimem ukrywa się Cezary Jawoszek z Radomia, klasyk turystycznej piosenki, występujący na "Yapie", na festiwalu w Szklarskiej Porębie i in. Nagrodę publiczności zdobyło ro- dzeństwo z Łap -- Grażyna i Zbigniew Łapińscy. Duet z Pszczółek k. Gdańska -- dwie niepełnosprawne siostry podbiły serca publiczności, podobnie jak inni niepełnosprawni artyści. Okazało się, że nawet krótka wycieczka do lasu, nad wodę może stać się zaczynem artystycznym i pretekstem do napisania dobrej pio- senki. Estradę urządzono w lesie. Wszystko było tak, jak na wielu podobnych imprezach -- mikrofony, jury, rozentuzjazmowana publiczność, puchary, dyplomy, oklaski i bisy do późna w nocy. Tylko scena była inna -- zamiast schodów ukośny podjazd. Echa festiwalu? -- "W klubie < Tydzień później do drzwi mieszkania prezesa "Datajany", Tadeusza Siedleckiego zapukał listonosz. Przyniósł telegram z informacją o przyznaniu klubowi zespołowej nagrody II Stopnia Przewodniczącego GKT. A Tadeusz Siedlecki, pomysłodawca giełdy, prezes KT "Datajana" otrzymał nagrodę indywidualną GKT I stopnia, będąc najmłodszym z jej laureatów! Nagrody te były wyrazem uznania Głównego Urzędu Turystyki dla pięcioletniej działalności klubu "Datajana". "Dziennikarze, pracując, mają czasem przyjemności
Małgorzata Michalak, konferansjer, pedagog w CKI powiedziała tygodnikowi "Za i Przeciw": "Taka Giełda jest bardzo potrzebna (...). Ze zrozumiałych względów młodzież niepełnosprawna jest zamknięta, niechętnie kontaktuje się z otoczeniem. Tymczasem podczas takiej imprezy w Centrum następuje interakcja z obydwu stron, pojawiają się ludzie, z którymi nasi wychowankowie nie tylko łatwo nawiązują kontakt, ale nawet zawierają przyjaźnie. Razem potem śpiewają o turystyce, przygodzie. Mając obok siebie kolegów z klubu < Czarny humor Małgosi wywoływał salwy śmiechu, gdy komentowała wejście na scenę jednej z wykonawczyń -- Grażyny Łapińskiej, wnoszonej na rękach przez brata -- akompaniatora. Jeszcze wiele miesięcy po zakończeniu tej Giełdy Małgosia i Grażyna będą pracowały razem nad recitalem Grażyny. Do pięknych, dojrzałych, poetyckich tekstów Małgosi Michalak muzykę napisze Piotr Golla, od tej pory stały manager Grażyny, a recitalem pt. "Taniec na żyletce" Grażyna będzie podbijać serca publiczności w Polsce i poza jej granicami.
Początek trudności finansowych W gorący czerwcowy weekend 1988 r. narodziło się kilka wielkich hitów kolejnej IV IGPT. Bezapelacyjnym sukcesem muzycznym była ta giełda dla Tadeusza Siedleckiego -- był on autorem muzyki wszystkich trzech nagrodzonych piosenek. Za piosenki "Powsinoga" (słowa: Ludmiła Marjańska) oraz "Przy ognisku" (słowa: Tadeusz Kubiak) młodziutkiej wykonawczyni, Joannie Urbańskiej, uczennicy szkoły podstawowej, jury przyznało I miejsce. Hitem stała się też piosenka "Na szlak idź" (słowa: Beata Skrzyńska). Za całokształt twórczości jury przyznało Grand Prix Grażynie Łapińskiej i Piotrowi Łaba. Był to czas największego triumfu Grażyny na niwie piosenki turystycznej. W jury zasiadali: Andrzej Raciński, Janusz Kondratowicz, Wanda i Krzysztof Heeringowie, Wojciech Wirowski. Pożegnanie z Konstancinem Ostatnia, piąta Ogólnopolska Giełda Piosenki Turystycznej w Konstancinie odbyła się w dziesiątym roku działalności "Datajany". Nadchodził czas przemian ustrojowych i animatorzy życia kulturalnego i turystycznego w CKI nie byli już potrzebni. Lecz w połowie czerwca 1990 r., gdy rozpoczynała się V Giełda -- na razie o tym nie myśleli. Jak zwykle z ogromnym zaangażowaniem wszystkich "datajańczyków", tych sprawnych i mniej sprawnych przygotowywano giełdę na kilka tygodni wcześniej. Dreszczyk emocji i podniecenia emanował z twarzy młodych ludzi, jadących w piątek, 15 czerwca, autobusami do Konstancina. Atmosfera giełdy udzieliła się też mieszkańcom miasta. Młodzież przebywała już od południa, rozbijała namioty, sadowiła się na ławkach, w korytarzach, na trawie, pod sosnami. Rozpoczynał się wielki biwak. Późnym wieczorem przywitał gości i publiczność zgromadzoną w kinie "Beata" dyrektor CKI, Jerzy Karwowski. Potem rozpoczął się koncert galowy laureatów poprzednich czterech konstancińskich festiwali piosenki turystycznej oraz zaproszonych gości. Gwiazdą wieczoru stał się niepełnosprawny artysta z Wrocławia -- Leszek Kopeć. Niewidomy bard rozbawił publiczność, śpiewając swoje piosenki i sypiąc kawałami o niewidzących. Takiego poczucia humoru pozazdrościć mu może niejeden sprawny smutas.
Nagroda publiczności przypadła zasłużenie grupie "Powsinogi" -- był to puchar ufundowany przez Dyrektora CKiRI. W jury zasiadał m.in. Andrzej Drąg. Wieczorem -- wielka gala w konstancińskim kinie "Beata". Dekoracje przygotowane przez młodzież z CK iRI oraz "datajańczyków". Na sali są uczestnicy Giełdy, młodzież z CKiRI oraz mieszkańcy miasta. Koncert prowadził Darek Nazarczyk, wiceprezes "Datajany" wraz z wychowanką Domu Dziecka w Konstancinie Marzeną Długajczyk. Występowali laureaci VI Giełdy Piosenki. Tremę przed wejściem na scenę miała Alicja Sokołowska, dopóki nie zaczęła śpiewać piosenki "Najważniejsze, cel w życiu mieć". Tutaj po raz pierwszy usłyszeliśmy wspaniały recital Grażyny Łapińskiej "Taniec na żyletce" do słów Małgorzaty Michalak. Grażyna była gościem koncertu. Bolały słowa śpiewane przez niepełnosprawną artystkę: "Nie ma przejścia dla malujących kikutem nieszczęścia". Gorzka, trudna interpretacyjnie opowieść o niełatwym losie człowieka, o jego nadziejach, upadkach i woli życia. Mimo tego z piosenek Grażyny przebija optymizm. W nieco weselszy nastrój letniej przygody, wakacyjnych wędrówek wprowadził słuchaczy występujący jako specjalny gość giełdy Adam Drąg. Jego ballady i nastrojowe opowieści o przyrodzie, muzyce i wędrówce są jak dzban orzeźwiającej wody.
Przeboje konstancińskich giełd publikowane były przez IMT "Światowid", a od początku lat dziewięćdziesiątych przez "Poznaj swój kraj". Zawsze z notką o autorach i wykonawcach oraz chwytami gitarowymi. Jak Feniks z popiołów... Dużo zmieniło się od czasu odejścia giełd piosenki turystycznej z magicznego miejsca, jakim był Konstancin. Pozostała miłość do piosenki. Na kasetach z przebojami giełd "Datajany" część piosenek śpiewają ci sami wykonawcy (np. Joasia Urbaniak), do innych Tadeusz, Piotr Golla i Danuta Murawska (ci dwoje pracują z dziecięcym zespołem "Tintillo") wyszukują wśród "datajańczyków" odpowiednich wykonawców. Są wśród nich m.in. niepełnosprawni, dzieci z domów dziecka (bo "Datajana" działa także tutaj) są wreszcie profesjonaliści, jak Piotr. Nawet Tadeusz musiał się co nieco poduczyć. Efekt -- ciepła, sympatyczna kaseta do słuchania przy ognisku, w samotności, podczas rodzinnych uroczystości. Datajańczycy odwiedzają giełdy piosenek turystycznych w całej Polsce. Porównują i wyciągają wnioski. Najciekawsze piosenki Tadeusz prezentuje na łamach "Poznaj swój kraj". Podpisuje się pseudonimem "Datajan". VI giełdę piosenki turystycznej "Datajana" zorganizowała w czerwcu 1995 r. wspólnie z Domem Dziecka nr 3 im. Dzieci Warszawy. Dom ma siedzibę w pałacyku przy ul. Dalibora 1 na warszawskim Kole i obchodził jubileusz 50 lat swojego istnienia. Wspólnymi siłami szukano sponsorów. Patronat nad Giełdą objęło Ministerstwo Edukacji Narodowej. Sponsorami imprezy byli: Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, Polski Monopol Loteryjny, Stołeczny Klub Garnizonowy i Klub Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej i wielu, wielu innych. Pieniądze z biletów -- cegiełek przeznaczono na dopłatę do wakacji dla dzieci z Domu Dziecka. Piotr Golla i Tomek Harasimowicz w piosence turystyczno-rapowej Przed Domem Dziecka przygotowano ognisko. Tutaj w czasie wolnym od przesłuchań i koncertów odbywały się śpiewy i pieczenie kiełbasek. Publiczność tym razem była bardzo młoda. Na prawdziwej scenie w sali klubowej Domu Dziecka nagrody wyśpiewał Andrzej Nowacki z Warszawy (Grand Prix), zdobywcą I nagrody w kategorii piosenki autorskiej był Henryk Jerzy Krawiec z duetu "BAHA" z Milicza, zdobywcą II nagrody -- Jacek Wójcikiewicz z Gryfic, III -- Grzegorz Kostrzewa z zespołu "Bromba i inni" z Warszawy. Nagrodzono także zespół "Przed- świt" z Piotrkowa Trybunalskiego, Andrzeja Kołacza oraz duet Martę i Krzysztofa Piskorskich. W kategorii zespołów dziecięcych dwie równorzędne II nagrody otrzymał zespół gospodarzy oraz zespół z Domu Dziecka przy al. Zjednoczenia w Warszawie. Ciekawe teksty i aranżacje zaprezentowały oba nagrodzone zespoły: "Przedświt" i "Bromba...". "Ty jesteś filiżanką, której spragniony był" -- to jeden z fragmentów tekstów, nad którymi dyskutowało jury w składzie: Krzysztof Heering, Dariusz Nerkowski i niżej podpisana. Był to dalszy ciąg dyskusji toczonej już podczas I OGPT: "Co to jest piosenka turystyczna?". Nie dali jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie ani sami artyści, ani specjaliści od piosenek. Typowa piosenka turystyczna mówiąca o wędrowaniu, o przygodach na szlaku zdaje się wyczerpuje powoli swój potencjał. Zaczynają przeważać klimaty, skojarzenia, dygresje. Nie przeszkodziło to publiczności bawić się wspaniale. W Stołecznym Klubie Garnizonowym podczas koncertu galowego prócz laureatów VI Giełdy na scenie wystąpiła cała plejada gwiazd: Bogusław Nowicki, Grzegorz Sieradzan, Małgorzata Koś- cielniak, Leszek Kopeć, Wanda Heering, Janusz Laskowski, Katarzyna Stańczyk, Roman Romańczuk. Występowały także zespoły śpiewające piosenki turystyczne: "Krążek", "Pięć minut w pociągu", "Smak jabłka", grupa "DNA" z Andrzejem Szęszołem oraz "Trzy dni tyłem". Szkoda tylko, że MEN, przyjmując patronat nad Giełdą, ograniczyło się do przekazania pieniędzy. Liczyliśmy na pomoc w zainteresowaniu szkół naszą Giełdą. Jest to przecież jedna z form wspierania młodzieży uzdolnionej muzycznie i literacko, satysfakcja dla ucznia i nauczyciela. Bo my lubimy wędrować i śpiewać... ...śpiewali o "Datajanie" klubowi bardowie. Siódmej Ogólnopolskiej Giełdzie Piosenki Turystycznej we wrześniu 1998 r. towarzyszyła wystawa obrazów litewskich malarzy z Kowna "Drogami Čiurlionisa. Kaunas -- Pustelnik 1997-1998", otwarta w dostępnej dla osób niepełnosprawnych ruchowo Galerii "Aktyn" przy ul. Chmielnej 132/134 (wystawę przygotowała Grupa Twórców "Wymiar" przy współpracy Ambasady Litwy i Towarzystwa im. Čiurlionisa), Zlot Turystów i Przyjaciół Klubu Turystycznego "Datajana", wystawa kronik klubowych, projekcja filmów wideo z imprez klubowych oraz wystawa fotograficzna "Datajana -- 18 lat na szlaku". Giełda piosenki była najważniejszą imprezą, zamykającą obchody 18 rocznicy powstania tego nietypowego klubu turystycznego. Osoby nie znające Warszawy zwiedzały stolicę autokarem z przewodnikiem PTTK. W zmaganiach konkursowych startowało 18 solistów i zespołów. Ju- ry pod przewodnictwem muzykologa Danuty Murawskiej (prócz tego w składzie jury byli: Franciszek Maśluszczak artysta malarz, Dariusz Nerkowski muzyk, Ryszard Szaran organizator przeglądów piosenki w wojskach lotniczych, Piotr Golla muzyk, Elżbieta Piskorska polonistka), wykonawcy i publiczność z trudem wybrali najlepsze piosenki, poziom zaprezentowanych tekstów i muzyki był bowiem bardzo wysoki. Najwyżej ceniona była piosenka autorska. Uczestnicy giełdy mieli od 7 do 35 lat. Wyróżnia ich to, że sami piszą teksty i komponują do nich muzykę. Grand Prix VII Ogólnopolskiej Giełdy Piosenki Turystycznej "Datajana" zdobył zespół "Tet' a tete" z Domu Kultury w Grodzisku Mazowieckim, który śpiewał piosenki swego lidera -- Radosława Kuneckiego. Jury wyróżniło także drugą solistkę zespołu -- Karolinę Więch, młodziutką uczennicę szkoły muzycznej w Grodzisku za "Zwykły pech" i "Na jawie śnię". W kategorii zespołów jury przyznało I miejsce młodzieżowemu zespołowi "Gryf" z Piaseczna. Nagrodzono zespół "Kwadra" z Łodzi, który w mniejszym składzie zdobywał nagrody podczas kilku wcześniejszych giełd oraz duet "Droga", siostry Kowalskie, mło- dziutkie reprezentantki Klubu Garnizonowego w Witkowie k. Konina (zdobyły także nagrodę publiczności). W kategorii piosenki autorskiej zwyciężył Piotr Czaplicki z Warszawy. Wśród wyróżnionych była 7-let- nia Ewa Brzywczy, śpiewająca swemu misiowi kołysanki i 11-letnia Sylwia Młotkowska. Już po raz drugi wojska lotnicze udostępniły klub na koncert galowy. Prowadził go Tomek Żąda z Programu III Polskiego Radia. Wystąpili laureaci giełdy oraz goście: Grażyna Łapińska, duet Edyta Janowska i Piotr Wawer i Zespół Animacji Kulturalnej z Piotrusiem Uszyńskim. Szanty śpiewał Piotr Kostka Godecki, piosenki z płyty "Oceany" -- Bogusław Nowicki. Wystąpił Grzegorz Sieradzan z synem Mateuszem, Duet Gitar Klasycznych Alber i Wyrzykowski, były nawet rosyjskie romanse w wykonaniu Ludmiły Piechowskiej. Artyści zaśpiewali charytatywnie, a publiczność, wśród której były m.in. dzieci z warszawskich domów dziecka i ośrodków rehabilitacyjnych, podziękowała im gorącymi brawami. Jak zawsze podczas każdej giełdy "Datajany" był gorący posiłek, możliwość wymiany doświadczeń i niespodzianki. Tym razem był to wspaniały pokaz laserowy. Smak lata, czyli ósma giełda Zapraszam na kolejne, nietypowe spotkanie z piosenką turystyczną. Dlaczego nietypowe? Bo od początku gromadzi młodzież sprawną i inwalidów, dzieci i młodzież z domów dziecka, a także całkiem zwyczajnych turystów. To, co wyróżnia ten przegląd spośród innych, jest własna twórczość młodych ludzi, bo jest to festiwal piosenki autorskiej. Wierzę, że i tym razem nie zabraknie nowych, wspaniałych piosenek napisanych także przez niepełnosprawnych turystów. Aby piosenka powstała, trzeba zaprosić ich na rajd, na wycieczkę, zabrać do lasu, do parku, nad wodę. Temat narzuci się sam. A lato tuż, tuż .... Gdy przyjdzie, pamiętajcie, że Wasi niepełnosprawni koledzy, przyjaciele, sąsiedzi zza ściany także chcą wyjść z domu, aby "wąchać w polu kwiatki". Pomóżmy im! Patronat honorowy nad VIII Ogólnopolską Giełdą Piosenki Turystycznej "Datajana" objął prezydent m.st. Warszawy Paweł Piskorski. Czekamy na Ciebie!! Jadwiga Siedlecka
|
||||||||||||||
|