Złoty jubileusz PTTK we Wrocławiu

Dziś nie ma wątpliwości, że turystyka w naszej części kontynentu, także polska turystyka, narodziła się na Dolnym Śląsku, a konkretnie -- w Sudetach.

Uroczystości 50-lecia PTTK na Dolnym Śląsku. Członkowie honorowi PTTK woj. dolnośląskiego: Jerzy Jaroszyński, Teofil Ligenza vel Ozimek, Jerzy Załęski. Fot. Piotr Jeszke

Stało się to za sprawą sięgających głębi średniowiecza uzdrowisk w Cieplicach i Lądku oraz karkonoskim atrakcjom, jak choćby przyciągająca wzrok Śnieżka i wzniesiona później na niej kaplica św. Wawrzyńca. W 1700 r. odnotowano Samuela Steinera ze Złotówki, pierwszego prawdopodobnie znanego z nazwiska przewodnika sudeckiego. W 1785 r. zapisano Jerzego Suchodolskiego, pierwszego w ogóle znanego polskiego przewodnika -- zwanego wówczas prowadkiem, który wodził w Karkonosze. W latach 1826-1827 ukazał się w Kowarach pierwszy górski przewodnik (Karla Matisa) w języku polskim, a w 1850 r. -- Rozalii Saulsonowej, też po tym regionie, pierwszy polski przewodnik górski.

W 1945 r. polska turystyka znów wróciła na te tereny. Już w pierwszych miesiącach po zakończeniu wojny nastąpiły pierwsze turystyczne penetracje Sudetów, co nie było zbyt bezpieczne z uwagi na niemieckich maruderów, bandy Wehrwolfu i wrogo nastawioną ludność niemiecką -- do czasu wysiedlenia. Chęć jednak szybkiego zagospodarowania bogactwa krajoznawczego i turystycznego regionu skłoniła do założenia we wrześniu Dolnośląskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Jeleniej Górze. W lutym 1946 r. powstała, też w tym mieście, Dolnośląska Spółdzielnia Turystyczna Pracy i Użytkowników, jako członek zbiorowy przystępujący do PTT. Z kolei 20 maja ukształtował się oddział PTK w Zielonej Górze, 6 lipca -- w Sobótce, a 1 września DTTK przekształciło się w jeleniogórski Oddział PTT, a 2 listopada powołano takiż na Politechnice Wrocławskiej. Szukano i innych możliwości działania, czego wyrazem stało się zarejestrowanie 21 maja 1947 r. Dolnośląskiego Związku Popierania Turystyki we Wrocławiu, który rychło uzyskał oddziały terenowe, m.in. w Wałbrzychu, gdzie też 24 października ukształtował się oddział PTT. Następnie 1 czerwca 1947 r. powstał oddział PTKraj. we Wrocławiu, a miesiąc później -- w Jeleniej Górze. PTT w roku następnym przejęło resztę jeszcze nierozszabrowanych schronisk.

Środowisko dolnośląskich działaczy PTK i PTT było w zasadzie jednomyślne co do przedwojennej jeszcze inicjatywy połączenia się. Dlatego bardzo szybko po Zjeździe Połączeniowym PTTK, bo już w lutym 1951 r. doszło do przekształcenia się wałbrzyskich oddziałów obu towarzystw w Oddział PTTK. Natomiast 18 marca tegoż roku przedstawiciele dziesięciu dolnośląskich oddziałów PTK i PTT spotkali się na wspólnym zjeździe we Wrocławiu przy ul. Mazowieckiej. Ich wspólnym wianem było m.in. 37 schronisk o 1584 miejscach noclegowych. Na pierwszego prezesa Zarządu Okręgu PTTK wybrano Franciszka Kukiza, wieloletniego później urzędującego wiceprezesa.

Uroczystości 50-lecia PTTK na Dolnym Śląsku. Poczty sztandarowe w Auli Leopoldyna Uniwersytetu Wrocławskiego. Fot.: Piotr Jeszke

Dokładnie w wigilię tego złotego jubileuszu odbyły się we Wrocławiu całodniowe uroczystości z bardzo licznym udziałem przedstawicieli prawie wszystkich oddziałów województwa dolnośląskiego. Rozpoczęły się one od mszy w intencji zmarłych działaczy Towarzystwa, celebrowanej w imponującym kościele św. Elżbiety asystowanej przez dziewięć pocztów sztandarowych. Po niej Marszałek Województwa Dolnośląskiego Jan Waszkiewicz (nota bene syn Tadeusza -- ostatniego prezesa Zarządu okręgu PTTK) otworzył wystawę "50 lat PTTK na Dolnym Śląsku" w Muzeum Sztuki Medalierskiej. Zgromadzono na niej wydawnictwa, znaczki turystyczne, zdjęcia i inne materiały, obrazujące działalność Towarzystwa. Znaczna część uczestników zapoznała się z historią i budownictwem Rynku, oprowadzana przez swoich kolegów-przewodników, by trafić następnie do jak zwykle poruszającej swym pięknem Auli Leopoldyna Uniwersytetu Wrocławskiego.

Tu w samo południe, rozpoczęły się główne uroczystości, prowadzone przez przewodniczącego Rady Programowej Porozumienia Oddziałów PTTK Województwa Dolnośląskiego, a zarazem prezesa Oddziału Wrocławskiego PTTK Bronisława Zatheya oraz przewodniczącą komitetu organizacyjnego Krystynę Karbownik. Gawędę o złotym jubileuszu wygłosił na wstępie Bronisław Zathey, zaś Krzysztof R. Mazurski -- o "Krajoznawstwie a dolnośląskim regionaliźmie". Potem nastąpiły przemówienia i gratulacje -- począwszy od marszałka, wicewojewody, dalej przedstawiciela Urzędu Miejskiego, wicekuratora Krzysztofa Lebiedowskiego, Dolnośląskiej Izby Turystycznej, firm turystycznych. Nie obyło się bez odznaczeń, choć władze państwowe bardzo ich poskąpiły. Natomiast posypał się grad Medali 50-lecia PTTK, które wraz z innymi wyróżnieniami wręczał wiceprezes ZG PTTK Marek Staffa (także działacz Oddziału Wrocławskiego) -- inni przedstawiciele władz naczelnych Towarzystwa byli nieobecni z uwagi na odbywające się w tym samym czasie plenarne posiedzenie Zarządu Głównego. Ozdobą spotkania był występ Zespołu Wokalno-Instrumentalnego "Wratislavia" przy Elektronicznych Zakładach Naukowych. Uczestnicy otrzymali liczne materiały, czynne było stoisko Oficyny Wydawniczej "Sudety" Oddziału Wrocławskiego PTTK.

Po tej części programu dwie grupy ruszyły w dwóch kierunkach (z uwagi na brak dostatecznie dużego lokalu -- ponad 200 osób!): jedna do klubu w piwnicach kamienicy Oddziału Wrocławskiego, druga -- do eleganckiego hotelu "Park Plaza", jednego ze sponsorów uroczystości. Przybyłych przywitał jego wicedyrektor Władysław Gut, wypróbowany przyjaciel PTTK, znany także ze swej wcześniejszej społecznej działalności turystycznej. Był smakowity poczęstunek, wspaniały tort o turystycznej dekoracji i niekończące się rozmowy wśród serdecznego grona przyjaciół. A na I Konferencję Regionalną, zaplanowaną na 2 czerwca, przewidziana jest książka o historii PTTK na Dolnym Śląsku.

Krzysztof R. Mazurski